آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی
شهر ماهان به دلیل وجود باغ شاهزاده در آن شهرت بسیاری دارد؛ اما همه زیبایی هایش به همین اثر ختم نمی شود. در گوشه ای از شهر، گنبدی فیروزه ای خودنمایی می کند که به آرامگاه شاه نعمت الله ولی تعلق دارد؛ انسانی بزرگ که نامش در تاریخ ایران می درخشد. بنایی که نه تنها یکی از بزرگان را در آغوش کشیده بلکه از نظر معماری هم قابل توجه است. نام این بنا از تاریخ 15 دی 1310 با شماره 132 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
شاه نعمت الله ولی کیست؟
سید نورالدین نعمت‌الله بن محمد بن کمال‌الدین یحیی کوه بنانی کرمانی، معروف به شاه نعمت‌الله ولی یا سید نورالدین شاه نعمت‌الله ولی ماهانی کرمانی، شاعر و عارفِ ایرانی بود که در ۷۳۰ یا ۷۳۱ هجری قمری در کوهبنان کرمان چشم به جهان گشود. او طریقتی جدید در تصوف به وجود آورد و بر روی پیروان سایر طریقت‌ها نیز تاثیر گذاشت. سلسله نعمت‌اللهی نام این طریقت است که در عصر حاضر از معروفترین شاخه‌های تصوف به شمار می رود.
آرامگاه در آغاز تنها یک بنا بود که در میان باغی بزرگ قرار داشت و نماسازی و کاشی کاری هایی زیبا، جلوه ای خاص به آن بخشیده بود. فضایی چهارگوش که بر فراز آن گنبدی بلند خودنمایی می کرد. در دوره‌های بعدی بناهای دیگری در کنار این سازه ساخته شد و آرامگاه به شکل امروزی خود در آمد. الحاقات این مجموعه بیشتر به دوران شاه عباس اول صفوی و محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار تعلق دارند چرا که این افراد ارادت خاصی برای عرفا و بزرگان شیعه قایل بودند.
بیشترین توسعه این مجموعه در دوران قاجاریه رخ داد و پس از زمین لرزه سال ۱۳۶۰ کرمان، بخشی از قسمت بالایی گنبد آستانه ویران شد و شکاف‌هایی در آن به وجود آمد. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان کارهای مربوط به بازسازی این بنا را انجام داد و امروزه علاقه مندان می توانند از آن بازدید کنند. می گویند آمیخته‌ای از هنر معماری شش سده اخیر را می توان در این بنا به نظاره نشست.
معماری
زیارتگاه 3 حیاط روباز دارد و وسعت آن به 32 هزار مترمربع می رسد. مرقد شاه نعمت‌الله ولی، صحن‌ها و رواق‌های پیرامون حدود 6000 متر مربع وسعت دارند و دارای جلوه ای تماشایی هستند. این مجموعه دو سردر ورودی، حجره های کوچک و بزرگ، چهار مناره کاشی کاری شده، دو رواق به نام های مدیرالملکی و شاه عباسی و چهار صحن به نام های اتابکی، وکیل الملکی، میرداماد و حسینیه دارد.
معمای عدد 11 در معماری آرامگاه
یکی از نکات جالب توجه معماری آرامگاه شاه نعمت الله ولی استفاده از عدد 11 در آن است که وینسنت کارلز (Vincent Karels)، پژوهشگر رشته ریاضی از کشور هلند موفق به کشف آن شد. وی با مطالعاتی که بر روی طرح گنبد فیروزه ای این آرامگاه انجام داد پی به این مساله برد که گنبد به 11 قسمت مساوی تقسیم شده است. قاعده این 11 قسمت در پایین گنبد قرار دارد و راس های آنها در بالای گنبد و در کنار یکدیگر واقع شده اند. از نظر ریاضی، معمولا محیط دایره به قسمت های مساوی زوج تقسیم می شود و انتخاب عدد 11 برای تقسیم گنبد و طراحی آن بسیار جالب توجه است.
این کار از نظر علم ریاضی بسیار مشکل است و این سوال را به ذهن می آورد که چطور این 11 قسمت مساوی بر روی یک گنبد با یکدیگر جفت و جور شده اند؟
به احتمال قوی معماران آرامگاه شاه نعمت الله ولی با این کار قصد دادن پیامی را داشته اند. بررسی عدد 11 و حروف ابجد نشان می دهد که این عدد معادل کلمه «هو» است که به معنای «الله» به کار می رود. احتمالا این عدد نشان از ایمان و خلوص شاه نعمت الله ولی دارد.
گالری
