گزارشگر ویژه سازمان ملل در موضوع اقدامات قهری یک‌جانبه:
“تحریم تنها بر زندگی افراد درون جامعه تاثیر نمی‌گذارد، بلکه بر روند صلح و امنیت بین‌الملل نیز موثر خواهد بود.“
پروفسور آلنا دوهان؛ در سومین کنفرانس سالانه آینده صلح و حقوق بشر در غرب آسیا که به صورت مجازی و به همت بنیاد گفتگو و دوستی ملل و با سخنرانی بیش از بیست شخصیت بین‌المللی برجسته از 13 کشور جهان برگزار شد، گفت: “در بدو سخن می‌خواهم از برگزارکنندگان این رویداد به خاطر اینکه من را دعوت کردند تا بتوانم به بیان نظراتم بپردازم، تشکر کنم. این اولین باری نیست که من در رویدادهایی که توسط بنیاد گفتگو و دوستی ملل برگزار می‌شود، شرکت می‌کنم. ضمن اینکه به شخصه به بررسی تاثیر تحریم‌های یک‌جانبه بر زندگی جوامع و همچنین تاثیر آن بر صلح و امنیت بین‌المللی علاقه داشته و امروز نیز در همین باب مطالبی را با شما در میان خواهم گذاشت. در جهان امروز شاهد به کارگیری روش‌‌‌‌ها، مکانیزم‌‌ها و گونه‌های متعددی از تحریم‌های یک‌جانبه علیه ملت‌های دیگر هستیم.”
پروفسور آلنا دوهان درباره تأثیر تحریم‌های یک‌جانبه افزود: “من چند مثال می‌زنم که در تحریم‌‌هایی که علیه بخش‌هایی از اقتصاد یک ملت اعمال می‌شود، حقوق اقتصادی و اجتماعی تک تک افراد پایمال می‌شود. مردم بیکار می‌شوند، در نتیجه باید وارد مبادی غیررسمی و نامتعارف اقتصادی شوند. حقوق مشاغل دولتی کاهش پیدا می‌کند و آن‌‌ها حتی قادر نخواهند بود که نیازهای اساسی خود را تامین کنند. دیگر کسی نمی‌تواند در اجتماع تکیه بر دیوار امنیت خاطر بزند؛ چرا که همین محدودیت کالاهای اساسی، مردم را وارد حوزه‌های غیرمتعارف و بعضا تهدیدزا می‌کند. در تمامی کشورهایی که تحت تحریم قرار دارند، درصد بیکاری جمعیت رشد دارد. در نتیجه مردم درگیر اعمال خلاف قانون مانند قاچاق خواهند شد. برخی از آن‌‌ها چاره را در پناه بردن به دولت‌های همسایه جویا می‌شوند. یکی از مثال‌‌هایی که به خوبی این مدعی را اثبات می‌کند، تعداد مهاجران افغانی است که در ایران حضور دارند. بر اساس آمارهای رسمی بین‌المللی امروز، 3.7 میلیون شهروند افغانی به صورت غیررسمی در ایران زندگی می‌کنند و این دولت ایران است که باید تامین مایحتاج آن‌‌ها را نیز مدیریت کند.”
وی ادامه داد: “شرایط مشابهی بر شرکت‌‌هایی حاکم است که هدف تحریم قرار می‌گیرند. این تحریم بر زندگی خانواده‌‌هایی که با وضعیت شرکت مذکور درگیر هستند، تاثیر می‌گذارد. همچنین اگر مسئولان دولتی که مسئولیت تامین خدمات عمومی را برای مردم خود بر عهده دارند تحریم شوند؛ لطماتی متوجه ایشان خواهد شد. مانند بخش‌های بهداشت، آموزش، صنعت، کشاورزی، تجارت و غیره. در نتیجه، به طور طبیعی چنین تحریم‌‌هایی می‌توانند همه بخش‌های خدمات دولتی و عمومی را در یک کشور تحت تاثیر قرار دهند. در واقع، اتفاقی که در میدان عمل می‌افتد این است که کشورها و شرکت‌‌ها و سازمان‌های دیگر به خاطر ترس از شرایط تحریمی با دولت مذکور و شرکت‌های وابسته به آن وارد تعامل نمی‌شوند؛ در نتیجه دولت و شرکت‌های مورد تحریم در تامین مواد اولیه برای تولید و همچنین تامین کالاهای اساسی مورد نیاز مردم خود ناتوان خواهند شد. به عنوان مثال، مدارس و دانشگاه‌‌ها در تامین کتاب به مشکل می‌خورند در نتیجه تحصیلات دانش‌آموزان و دانشجویان با وقفه مواجه خواهد شد.”
گزارشگر ویژه سازمان ملل در موضوع اقدامات قهری یک جانبه افزود: “بُعد دیگر این بحران، گریبانگیر بخش بهداشت می‌شود. گزارش‌های متعددی وجود دارد که بیمارستان‌های دولتی نه تنها به دلیل کمبود بودجه بلکه به خاطر دست رد شرکت‌‌ها و بانک‌های تصمیم گیرنده به سینه آن‌‌ها نمی‌توانند پول تامین واکسن مورد نیاز برای مردم را مبادله کنند. به عنوان مثال دولت ونزوئلا در فاصله سال‌های 2016 تا 2018 نتوانست برخی واکسن‌های مورد نیاز برای کودکان را تامین کند و در نتیجه 2.5 میلیون کودک از این موهبت محروم ماندند. این مشکل تنها زمانی فرونشست که یونیسف وارد عمل شد. همین وضعیت درباره واکسن کرونا وجود دارد. بسیاری از کشورها به خصوص ایران و ونروئلا وارد برنامه کوواکس شدند تا واکسن مورد نیاز مردم خود را تامین کنند. اما گزارش‌‌ها حاکی از مشکلات اساسی آن‌‌ها برای جابجایی پول در سیستم‌های بانکی جهانی بودند در نتیجه آن‌‌ها در واردات واکسن به مشکل خوردند. البته تحریم‌کنندگان امروز مدعی هستند که بخش درمانی به هیچ وجه متحمل خدشه و خسارت نخواهد شد در حالی که این ادعا دروغی بیش نیست.”
او سپس به یکی از موارد محرومیت مردم ایران در اثر تحریم‌های یک جانبه اشاره داشت: “در یکی از بررسی‌های خود به موضوع کودکان پروانه‌‌‌ای در ایران برخوردم. در حالی که کودکان ایرانی از این بیماری سخت پوستی رنج می‌برند، ایران نمی‌تواند بانداژ لازم را برای آنان تامین کند. این کودکان بدون دریافت این تجهیزات درمانی تحمل این رنج را نداشته و مدت کوتاه‌تری در این دنیا باقی خواهند ماند. دلیل همه این معضلات این است که شرکتی که در گذشته تجهیزات مذکور را در اختیار ایران می‌گذاشت، حالا از ترس تحریم میدان را خالی کرده است. یکی دیگر از بحث‌برانگیزترین موضوعات درمانی امروز در ایران، دسترسی به انسولین است. “
پروفسور دوهان ادامه داد: “جالب است بدانید که تحریم در حوزه شهرسازی نیز موثر است، تا آن جا که امروز اگر فردی حقیقی یا حقوقی در بازسازی سوریه کمک کند، تحت تحریم‌های یک‌جانبه دولت ایالات متحده قرار خواهد گرفت. امروز حتی آب آشامیدنی برخی از ملت‌‌ها نیز تحت تاثیر تحریم قرار دارد. در برخی کشورها میزان دسترسی مردم به آب شرب محدود شده و شما می‌توانید تنها ساعت و روزهای معینی تامین باشید. در واقع، معنای این شرایط فقدان آب مناسب برای عموم مردم است. تحریم پا را فراتر گذاشته و دسترسی‌‌ها به شبکه برق و در نتیجه اطلاعات علمی را محدود می‌کند. من گزارش‌‌هایی دریافت کرده‌‌ام که دانشجویان ایرانی نه تنها به پلتفرم‌های آموزشی دسترسی ندارند، بلکه از دسترسی به پلتفرم‌های حرفه‌‌‌ای نیز بازمانده اند.”
آلنا دوهان درباره تأثیر نامطلوب تحریم بر صلح و ثبات بین‌المللی افزود: ” شایان ذکر است که تحریم تنها بر زندگی افراد درون جامعه تاثیر نمی‌گذارد، بلکه بر روند صلح و امنیت بین‌الملل نیز موثر خواهد بود. همان‌طور که می‌دانید، برخی کشورها در نتیجه بحران سوریه، درگیر مسئله مهاجرت هستند. مهاجرت گسترده در این سال‌ها به تازگی توسط شورای امنیت سازمان ملل به عنوان یک تهدید جدی علیه صلح و امنیت بین‌الملل شناخته شده است. مردمی که در این شرایط زندگی می‌کنند، با فقر دست به گریبان هستند. وخامت شرایط زندگی، زمینه مساعدی برای رشد بذر تروریسم در بین آن‌هاست.”
گزارشگر ویژه سازمان ملل مباحث خود را این گونه پایان داد: “متاسفانه این روزها همین تحریم‌های یک‌جانبه باعث بر هم خوردن معاملات بین بانکی و تعهدات شرکت‌های خصوصی شده است. به هر حال، ناتوانی در انجام تبادلات مستقیم بانکی و فعالیت‌های تجاری در سایه سنگین تحریم، باعث تولد گروه‌های واسطه‌‌‌ای در این بین می‌شود. در نتیجه، فعالیت‌‌هایی که در این فضا انجام می‌شوند؛ مخفیانه و غیرشفاف خواهند بود و در نتیجه، کالا و پول مبادله شده غیر قابل کنترل می‌شود. ما باید تدبیری بیندیشیم که نگرانی از سایه تحریم‌‌ها را برای دولت‌های خارج از این میدان فروکاهیم و تنها راه این مسئله، این است که کشورها و شرکت‌‌ها در سطح بین‌المللی، گفتمان چندسطحی داشته باشند و از این طریق بر استراتژی‌های واحد بدون ریسک دست یابند و بتوانند مردم خود را از تحریم و تاثیرات آن مصون بدارند.”