تبریز

تبریز بزرگترین شهر منطقه‌ی شمال‌غرب ایران و مناطق آذری‌نشین است که مرکز اداری، سیاسی و صنعتی این منطقه هم هست. این شهر در دوره‌های مختلف تاریخی پایتخت ایران بوده، ولی اوج شکوفایی­اش به حکومت ایلخانان در ایران برمی‌گردد. در دوران قاجار دوباره به شکوفایی رسید و به یکی از شهرهای پیشرو ایران تبدیل شد که هنوز هم در خیلی از حوزه‌ها این پیشرو بودن را حفظ کرد است.

تبریز علاوه بر جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی متنوع، شهر بسیار خوشمزه‌ای است و غذاها و شیرینی‌های بسیار لذیذی در تبریز تهیه و عرضه می­شود.

تبریز به خاطر پیشرو بودن در حوزه‌هایی مانند پزشکی، آموزش و پرورش، فرهنگ، و توسعه‌ی شهری به «شهر اولین‌ها» مشهور شده.

تاریخ تبریز پر از فراز و نشیب‌های فراوان در طی دوره‌های مختلف می‌باشد. شهر تبریز بارها در طول تاریخ توسط حوادث طبیعی یا اشغالگران ویران و تجدید بنا شده ‌است. بنای کنونی این شهر به دوران اشکانی و ساسانی می‌رسد؛ و در آغاز دوران اسلامی هم معروف بوده است. تبریز در طی حکومت چهار صد ساله خاندان «رَوّادی» و اسکان قبیله عرب «اَزْد»، به شکوفایی می‌‌رسد. این شهر در دوران حکمرانی ایلخانان به اوج شکوه و شکوفایی خود می‌‌رسد. در این دوران تبریز پایتخت قلمرویی گسترده از رود نیل در شمال‌ شرق آفریقا تا آمودریا در آسیای مرکزی بود. شهر تبریز به سبب موقعیت سوق‌الجیشی خود، همواره از مراکز تبادلات فرهنگی و تجاری منطقه بوده ‌است و امروزه یکی از مراکز صنعتی ایران می‌باشد. این شهر در دو قرن اخیر مبدأ بسیاری از تحولات اجتماعی، فرهنگی و صنعتی در ایران بوده است و نقشی کلیدی در تحولاتی مانند انقلاب مشروطیت و انقلاب ۱۳۵۷ و مدرنیزه کردن ایران داشته است.

زبان امروزی مردم تبریز به ترکی آذربایجانی، ترکی آذری، آذربایجانی و آذری معروف است. پیش از ورود زبان ترکی به منطقه، مردم تبریز به زبان آذری سخن می‌گفته‌‌اند که تا حدود سدهٔ یازدهم هجری در آذربایجان رایج بوده‌است. زبان آذری از زبان‌های ایرانی و نزدیک به گویش‌های جنوب دریای خزر و تاتی بوده‌ است.
بیشینه مردم تبریز، مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازده‌ امامی هستند. شاه اسماعیل یکم هنگام تاجگذاری در شهر تبریز به سال ۱۵۰۱ میلادی، علی‌رغم آن‌که در آن زمان اکثریت ساکنان شهر سنی‌مذهب بودند، مذهب شیعه دوازده ‌امامی را مذهب رسمی ایران اعلام کرد.

تبریز در غرب استان آذربایجان شرقی و در منتهی ‌الیه مشرق و جنوب ‌شرق جلگه تبریز قرار گرفته‌است. این شهر از سمت شمال به کوه‌ های پکه‌ چین و عون بن علی، از سمت شمال‌شرق به کوه‌های گوزنی و بابا باغی، از سمت شرق به گردنه پایان و از سمت جنوب به دامنه‌های رشته‌کوه سهند محدود شده‌است. تبریز از سمت شمال، جنوب و شرق به کوهستان و از سمت غرب به زمین‌های هموار دشت تبریز و شوره ‌زارهای تلخه‌رود (آجی‌ چای) محدود شده و به شکل یک چاله نسبتاً بزرگ یا یک جلگه بین‌کوهی درآمده ‌است. ارتفاع این شهر از سطح دریا از ۱۳۴۸ متر در سه‌راهی مرند تا ۱۵۶۱ متر در محله زعفرانیه متغیر بوده و شیب عمومی زمین‌های تبریز به سمت مرکز شهر و سپس به سمت مغرب است مسافت جاده‌ای بین این شهر تا اردبیل ۲۱۹ کیلومتر، تا زنجان ۲۸۰ کیلومتر، تا ارومیه ۳۰۸ کیلومتر و تا تهران ۵۹۹ کیلومتر است.

جمعیت تبریز در سال ۱۳۹۵ خورشیدی بالغ بر ۱٬۵۵۸٬۶۹۳ نفر بوده که ششمین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران، مشهد، اصفهان، کرج و شیراز محسوب می‌شود. این شهر تا اواخر دورهٔ پادشاهی ناصرالدین‌شاه قاجار، پرجمعیت‌ترین شهر ایران بود.

آب و هوای تبریز استپی خشک با تابستان‌‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد است. میانگین دمای تبریز در تیرماه (گرم‌ترین ماه سال) ۲۵٫۴ درجه سانتی‌گراد، در دی‌ماه (سردترین ماه سال) ۲٫۵- درجه سانتی‌گراد، در فروردین‌ماه ۱۰٫۵ درجه سانتی‌گراد و در مهرماه ۱۴٫۱ درجه سانتی‌گراد و میانگین سالانه دما ۱۱٫۹ درجه سانتی‌گراد است.