دکتر عزالدین المحمدی – رئیس مؤسسۀ رسانه‌ای، فرهنگی و حقوقی «اندیشۀ انسانی» و رئیس بخش مطالعات حقوقی بیت الحکمه
بسم الله الرحمن الرحیم
درود می‌فرستم به شما دوستان گرامی در پنجمین همایش بین‌المللی بنیاد گفتگو و دوستی ملل، دربارۀ آینده صلح و حقوق بشر در غرب آسیا. از دعوت شما عزیزان برای شرکت در این همایش مهم بین‌المللی تشکر می‌کنم.
بسم الله الرحمن الرحیم
مشارکت ما در این همایش در محوری خواهد بود که عنوان آن «بیگانگی صلح و حقوق بشر در فضای کشورهای غرب آسیا» است.
دوستان عزیز! وقتی که ما می‌خواهیم از صلح صحبت کنیم، بدون شک باید از صلحی صحبت کنیم که آن را می‌خواهیم و همه ما انسان‌ها آرزویش را در این جهان پهناور و هر جامعه و هر کشوری در این جهان به ویژه کشورهای ما در غرب آسیا داریم. صلح شکننده‌ای که این روزها در آسمان و فضاهای کشورهای غرب آسیا به چشم می‌خورد، بدون شک ما باید از این صلح به ویژه در کشورهای عراق، سوریه، لبنان، لیبی و فلسطین صحبت کنیم. صلحی که ما به دنبال آن هستیم، باید صلحی همه‌جانبه در منطقه باشد و آنچه اکنون در این کشورها مشاهده می‌کنیم، این است که صلح نمی‌تواند تثبیت شود، مگر با ثبات این ملت‌ها و جوامع در آزادی، امنیت و صلح در این کشورها، یعنی در عراق، در سوریه، در لبنان و در فلسطین.
غزه از ما دور نیست. این شهر و این بخش که در چند روز گذشته به آن تعرض شده است، به دلیل جنایات رژیم صهیونیستی تحت حمایت آشکار و شبانه‌روزی ایالات متحده آمریکا، دستخوش ویرانی و خرابی‌‌های همه‌جانبه شده است. ویرانی هایی که در نوار غزه رخ داد و هزاران کودک، زن، مرد و ساکنان این شهر شهیدپرور را به قتل رساند، آیا ما به دنبال صلح همه‌جانبه در این منطقه هستیم یا به دنبال صلحی هستیم که ایالات متحده آمریکا مدعی است که برای جهان، در خاورمیانه و غرب آسیا می‌خواهد؟ چیزی که غزه تا این لحظه در حال مشاهدۀ آن است، خنجری در قلب صلح، در آرامش همه جوامع بشری و در پیشانی جامعۀ بین‌الملل است. تا آن زمان که مردمی هستند که سلاخی می‌شوند و بیمارستان‌ها، مساجد، کلیساها، شهرها و خانه‌هایشان با فجیع‌ترین جنایات بمباران می‌شود؛ ما جوامع بین‌المللی را فرا می‌خوانیم و می‌گوییم: «صلحی که ما به دنبال آن هستیم و برای همه آرزو داریم، کجاست؟»
اما در مورد منظور ما از موضوع حقوق بشر که همایش محترم شما در مورد آن بحث می‌کند: بحران‌ها به خودی خود برای حقوق بشر به وجود نمی‌آیند، بلکه این بحران‌ها ناشی از عدم وفاداری دولت‌هایی است که به تعهدات قانونی و بشردوستانه خود در قبال انسان‌ها در کشورهایشان عمل نمی‌کنند. حقوق بشر این روزها به نام آزادی و به نام دموکراسی دروغین حقوق بشر در هم کوبیده می‌شود. پس حقوق بشر، مجموعه‌ای از اصول اساسی هر کشوری است که ما آن را می‌خواهیم و همچنین بر هر حکومتی واجب است که آن را برای مردم و ساکنانش فراهم کند تا صلح در این کشورها به شکلی که ما می‌خواهیم و به شکلی که آرزویش را داریم، برقرار شود. در این کشورها، بحران‌‌های حقوق بشری بزرگ و عمیقی رخ می‌دهد، زیرا در آنجا فسادی در حال رشد است که در رأس آن، فساد طبقه سیاسی و صاحبان قدرت است. همچنین عدم نظارت، طرفداری و معافیت از مجازات، منجر به ویرانی جوامع و نقض حقوق بشر تحت سیطرۀ وحشیانه مقامات علیه مردم می‌شود.
پس حقوق بشر، منتی از دولت‌ها بر مردمشان نیست؛ بلکه این حقوق، حقوق طبیعی است که خداوند متعال به فرزندان آدم در هر کجا که باشند، عطا کرده است. آزادی انسان با قوانین اساسی محدود شده است، بنابراین اگر تمام قوانین اساسی کشورهایی را که ادعا می‌کنند دموکراسی جزئی از قانون‌‌های اساسی‌شان است، بخوانیم؛ می‌بینیم که حقوق بشر و آزادی‌‌های اساسی افراد توسط قانون حفاظت شده، اما توسط قانون اساسی محدود شده است. پس این حقوقی که در بسیاری از کشورها می‌بینیم، کجاست؟ دولت‌ها در واقع بسیاری از حقوق مردم خود را به نام دموکراسی، به نام مقامات و به نام بسیاری از مسائل مانند امنیت و حاکمیت قانون پس می‌گیرند، زیرا این موارد، حقوق بشر و آزادی‌‌های اساسی هستند و بخشی از یک سیستم یکپارچه دموکراتیک است که با انتخابات، چرخش مسالمت‌آمیز قدرت، تامین امنیت و تمام آزادی‌‌های اساسی برای شهروندان آغاز می‌شود، به طوری که شهروند بتواند در زندگی خود و نهادهای خود ثبات داشته باشد و هیچ بحرانی به ویژه بحران‌‌های اقتصادی و بحران‌‌های اجتماعی و بهداشتی نداشته باشد. این حقوق، پیوسته به انسان است و بدون شک باید در هر کشوری و تحت سیطرۀ هر دولتی تامین شود، چون جزئی ضروری از حاکمیت مردم است. حاکمیت مردم، چیزی است که مردم به دولتهای اقتدارگرا برای ادارۀ حکومت داده‌اند تا مردم در این دولت‌ها از آرامش، امنیت و امان برخوردار شوند.
نشانه‌های خشم مردم، بی‌ثباتی و در نهایت، تولد بحران‌هایی مانند آتشفشان‌های بی‌انتها وجود دارد، تا زمانی که حقوق بشر، بی‌رحمانه زیر سایه تدابیر امنیتی و تدابیر دولتی در بسیاری از این کشورها نقض می‌شود و مردم در بی‌ثباتی، ناامنی و فقدان حداقل حقوق و آزادی‌‌های اولیه در جامعه باقی می‌مانند. ما سالانه می‌بینیم که شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، گزارش‌‌های دولتی را از دولتهای غرب آسیا دریافت می‌کند. این گزارش‌ها خوش‌بینانه هستند، زیرا موارد بسیاری را در فراهمبودن حقوق بشر برای شهروندان این کشورها ذکر می‌کند؛ اما ما تأکید می‌کنیم که آنها به دور از حقیقت هستند و هیچ ارتباطی با حقیقت ندارند، بلکه در این کشورها حقوق بشر و آزادی‌‌های اولیه شهروندان با بی‌رحمی و عمیقاً نقض می‌شود. بنابراین، این گزارش‌ها صحت ندارد و درست نیست، بلکه بسیاری از سازمانهای غیردولتی و سازمانهایی که برای حقوق اولیه بشر در این منطقه فعالیت می‌کنند، گزارش‌‌های مفصلی از نقض حقوق بشر در آن کشورها دارند.
بنابراین، همه ما مسئولیتی از روی همبستگی، اخلاقی و بشردوستانه داریم که نقشه آینده صلح و حقوق بشر را برای کشورها و مردمان خود ترسیم کنیم تا نسل‌‌های آینده از افراط‌گرایی و تروریسم مصون بمانند. این افراط‌گرایی و تروریسم نتیجۀ کارهایی هستند که برخی دولت‌ها، ظالمانه نسبت به نقض حقوق بشر و تجاوز به افراد مرتکب می‌شوند. بنابراین اگر می‌خواهیم صلح برقرار شود و آینده صلح پررونق، فراوان و پاک باشد، باید اقدامات زیر را انجام دهیم و کشورها و سازمانهای بین‌المللی این اقدامات را مدنظر قرار دهند تا امنیت انسانی برای مردم و جوامعمان را با تأمین الزامات زیر محقق کنند:
– اول، حفاظت از امنیت شخصی افراد: هر کشوری باید حفاظت از امنیت شخصی انسان را که ارتباط تنگاتنگی با فرد دارد، مطابق با قانون اساسی و مطابق با قوانین مشهود تضمین کند.
– دوم، اطمینان از مشارکت سیاسی و مشارکت آنها در اداره کشور.
– سوم، تامین امنیت غذایی برای آنها
– چهارم، تامین سلامت و ایمنی افراد
– پنجم، حفظ و صیانت از خانواده و روابط اجتماعی در جامعه و تأمین حق آموزش و پرورش برای آنها.
– تأمین عدالت، تضمین دادرسی عادلانه و دفاع از خود در برابر قوه قضاییه.
– در نهایت، تأمین آزادی عقیده و رسانه‌ها و دسترسی آسان و روان به اطلاعات.
ما باید با دستیابی به اهداف هفده‌گانه توسعه پایدار که توسط سازمان ملل متحد برای جوامع بشری تا سال 2030 که به عنوان برنامه عملی مطرح شده است و همچنین دستیابی به ایمنی، رفاه، سلامت، عدالت، برابری، محیط پاک و غیره به الزامات توسعه پایدار در جوامع پریشان دست یابیم. همچنین محور مورد نظر ما گفتگوی مثبت بین کشورهای منطقه و دورساختن بحران‌‌های سیاسی و روابط بین‌المللی در منطقه است تا منطقه از همه تنش‌ها و درگیری‌‌های نظامی ایمن و سالم باشد؛ تنش‌هایی که این کشورها یا برخی از کشورهای منطقه شاهد آن هستند.
در موضوع گزارش‌ها، ما از جامعۀ بین‌الملل به ویژه سازمان ملل می‌خواهیم که به گزارش‌‌های منابع مستقل سازمانهایی که برای حقوق بشر و آزادی‌‌های اساسی کار می‌کنند، به منظور پیگیری و بررسی وضعیت حقوق بشر در منطقه تکیه کنند، تا انشاءالله آینده حقوق بشر، امن و مطمئن باشد.
در اینجا، سخنان خود را در همایش محترم شما به پایان می‌رسانم و برای حضار و همایش، به ویژه بنیاد گفتگو و دوستی ملل آرزوی موفقیت و پیروزی روزافزون به منظور رفاه و امنیت منطقه را دارم.
و السلام علیکم و رحمت الله و برکاته
دکتر عزالدین محمدی، رئیس مؤسسۀ رسانه‌ای، فرهنگی و حقوقی «اندیشۀ انسانی»، رئیس بخش مطالعات حقوقی بیت الحکمه، بغداد، عراق
و السلام علیکم و رحمت الله و برکاته
