رشت

رشت بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر شمال ایران است که بیشتر ساکنانش گیلک هستند. آب و هوای رشت معتدل و شبه‌مدیترانه‌ای است؛ یعنی تابستان‌های گرم و شرجی و زمستان‌های سرد و مرطوبی دارد و کلا شهر بارانی است. مردم رشت به مهمان­نوازی و گرم­خویی معروف هستند.

رشت در سال سال 2015 به شبکه‌ی شهرهای خلاق زیرنظر یونسکو پیوست که دلیل اصلی­اش سفره‌های متنوع رشتی‌ها بود.

شک نکنید که گشت‌وگذار در فضای شهری، بناهای تاریخی، کوچه ‌پس­کوچه‌های قدیمی، مردم خوشرو، خیابان‌های همیشه سبز و هوای خوب رشت خاطرات و حالِ خوبی را در تقویم زندگی‌تان ثبت خواهد کرد.

شهر رشت در دوره پیش از اسلام و دست كم در دوره ساسانیان وجود داشته است. در زمانی كه حكومت ساسانی رو به فروپاشی می‌رفت، حكمرانی مستقل این دیار را گیلان شاه می‌نامیدند .

اولین بار كه نامی از رشت به میان آمد،‌ سال 61 هجری قمری بود. در زمان صفویه به ویژه در دوره شاه اسماعیل صفوی، سرزمین گیلان به دو بخش:‌ «بیه پس» به مركزیت رشت و «بیه پیش» به مركزیت لاهیجان تقسیم می‌شد. حكومت بیه پیش از 943 هجری قمری به خان احمد گیلانی رسید و شاه طهماسب اول صفوی، حكومت بیه پس را نیز به او سپرد. سرانجام شاه عباس اول صفوی گیلان را تسخیر کرد.

در سال 1045 هجری قمری، شهر رشت به دست استپان رازین روسی غارت شد. در سال 1722 میلادی نیز سپاهیان پتر كبیر، رشت را تسخیر كردند. سپس روس‌های بلشویك در جریان تعقیب هواداران تزار رشت را به تصرف خود درآوردند .

رشت در طول تاریخ خود، وقایع اسف انگیز فراوانی را از سر گذرانده است. در زمستان 1246 هجری قمری، طاعون شدید در گیلان شایع شد و در حدود شش هزار نفر را از پای درآورد. 56 سال بعد، شهر به آتش كشیده شد و خسارات فراوان دید. در سال 1316 هجری قمری در رشت شورش نسبتاً دامنه داری علیه قانون خراج راهداری كارگزاران روس كه از ساكنان دهستان‌ها دریافت می‌كردند، به وقوع پیوست. به هنگام جنگ جهانی اول شهر رشت در معرض تاخت و تاز سپاهیان روس و بعد نیروهای انگلیسی و شورشیان محلی قرار گرفت و خرابی بسیار در آن به بار آورد. در سال 1920 میلادی ارتش سرخ باكو را تصرف كرد و وارد بندر انزلی شد. این كار موجب شد كه حكومتی ضد انگلیسی به ریاست میرزا كوچك خان در رشت تشكیل شود. انگلیسی‌ها رشت را تخلیه كردند و با آتش زدن انبارهای خود و انهدام پل سفید رود، رهسپار بغداد شدند. قوایی از تهران عازم سركوبی انقلابیون شد. به موجب قرارداد 1339 هجری قمری (1921 میلادی) كه بین دولت‌های ایران و اتحاد جماهیر شوروی منعقد شد، گیلان و رشت از نیروهای روسی تخلیه شد .

امروزه شهرستان رشت به عنوان مركز راه‌های بازرگانی گیلان و بازار تجارت و واردات و صادرات مطرح است و به عنوان مركز استان امكانات جهانگردی فراوانی دارد .
در شهر رشت لهجه‌های گوناگون از گویش بیه‌ پس از زبان گیلکی رایج است. برخی گیلکی را به نام پهلوی خوانده‌اند. حمدالله مستوفی قزوینی می‌نویسد: «در گشتاسفی که بخشی‌ست در مجاورت دریای خزر و نزدیک «سالیان»، زبان‌شان به پهلوی به جیلانی (گیلانی) باز بسته‌است.» مستوفی پهلوی را شبیه و وابسته به گیلکی می‌داند. زبان رسمی جلسات شورای شهر رشت گیلکی است.
پیش از ورود اسلام به ایران، گروهی از ساکنان گیلان و دیلمان زرتشتی و گروهی دیگر بت‌پرست بودند. با آنکه دو نفر کشیش مسیحی در دیلم و دو کشیش دیگر در ری و طبرستان وجود داشته‌اند اما آئین مسیحیت پیروان چندانی را در منطقهٔ گیلان به خود جذب نکرده بود. پس از شکست ایرانیان در قادسیه، چهار هزار نفر از سربازان دیلم تصمیم گرفتند به اسلام بگروند و به تازیان در جنگ جلولا کمک کنند، به همین سبب با مسلمانان در کوفه مستقر شدند. از آن به بعد کسانی که از طرف خلیفه بغداد تحت شکنجه و تعقیب بودند می‌توانستند در گیلان پذیرایی شوند. در حال حاضر مذهب اکثریت مردم شیعه دوازده‌امامی است ولی تعدادی اقلیت مذهبی از سال‌های بسیار دور در کنار دیگر مردم رشت زندگی می‌کنند.

رشت در ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۱۶ دقیقه عرض شمالی واقع شده و فاصله آن از تهران ۳۰۰ کیلومتر می‌باشد. همچنین شهر رشت با مساحت ۱۸۰ کیلومتر مربع در زمینی مسطح و هموار به ارتفاع به‌طور میانگین ۵ متر از سطح آب‌های آزاد قرار دارد. رشته کوه البرز در قسمت جنوبی شهر رشت واقع شده و نزدیک‌ترین قله بلند به شهر رشت به ارتفاع ۲٬۷۳۳ متر است. نزدیک‌ترین شهرستان به رشت صومعه سرا است که در فاصلهٔ ۲۶ کیلومتری آن قرار دارد. رشت از شمال به دریای خزر و مرداب انزلی، از غرب به رودخانه پسیخان، صومعه‌سرا و فومن، از جنوب به بخش سنگر و شهرستان رودبار و از شرق به کوچصفهان و آستانه اشرفیه محدود است.

شهر رشت پرجمعیت‌ترین شهر شمال کشور و از جمله کلان‌شهرهای ایران است. جمعیت شهر رشت مطابق نتایج سر شماری سال (۱۳۹۰)۶۳۹٬۹۵۱ نفر و جمعیت شهرستان رشت ۹۱۸۴۴۵ نفر است. بر اساس سرشماری رسمی در سال ۱۳۹۵، جمعیت ساکن آن ۹۵۶٬۹۷۱ نفر بوده‌است. جمعیت شناور ثابت روزانهٔ شهر رشت به‌عنوان مادرشهر استان گیلان بالغ بر ۱٬۲۰۰٬۰۰۰ نفر است. جمعیت این شهر در تعطیلات و ماه‌های گردشگری سال بالغ بر دو میلیون نفر است. رشت فشرده‌ترین شهر ایران به لحاظ نسبت جمعیت به وسعت است و ازلحاظ نسبت جمعیت در روز و شب نیز رتبه نخست کشور را دارد

رشت به سبب ریزش باران‌های ریز و یکریز به شهر باران‌های نقره‌ای لقب داده شده‌است. در اساطیر ایران باستان الهه باران تیشتر نام دارد و احتمال می‌رود واژهٔ رشت صورت تغییر یافته تیشتر باشد، چرا که آثار بازمانده از فرهنگ ایران باستان در گوشه‌هایی از فرهنگ بومی گیلان نمودهایی کم‌رنگ به جای گذاشته‌ است. باران‌های مداوم در رشت و گیلان، مردم این منطقه را وادار نمود، که در ساخت بام‌های خود از پوشش مناسبی بهره گیرند و بهترین و مناسب‌ترین پوششی که برای بام‌های خود اختیار کرده‌اند، استفاده از سفال بوده‌است، به‌طوری‌که این شهر در سال‌های نه چندان دور به شهر بام‌های سفالی مشهور بوده‌است.