مشهد

مشهد مقدس‌ترین شهر ایران است. گل سرسبد آن حرم امام رضا (ع) است که یک مکان عظیم، زیبا، حیرت‌ برانگیز  و تشریفات، آداب و رسوم و حتی آداب لباس پوشیدن خاصی دارد.

مشهد شهری است همیشه بیدار و پرنور.

اطراف حرم مشهد شهری است که هرگز نمی‌خوابد و تا پاسی از شب پویایی خود را حفظ می‌کند. مسافرهای ملیت‌های مختلف در هر فصل سال در مشهد دیده می‌شوند. در صورتی که به صنایع دستی و خرید سوغاتی در یک بافت سنتی علاقه دارید بازارهای شلوغ مشهد جای خوبی است تا خودتان را در فرهنگ اسلامی ایرانی گم کنید.

تاریخ شهرِ مشهد گام‌ به‌ گام از دورهٔ صفوی آغاز می‌شود و تاریخ منطقه‌اش، پیشتر با ولایت‌های طوس و نیشابور و به‌طور ویژه با حرم امام رضا (ع) وابسته است. حوضهٔ رودخانهٔ کشف‌رود که شهر مشهد در آن قرار دارد، به خاطر شرایط مناسب طبیعی، از پیش از اسلام به عنوان یکی از بخش‌های مورد توجه برای سکونت در خراسان به حساب می‌آمده است. و احتمالاً به پشتوانه همان آبادی‌ها که خاستگاه رویدادها و وقایع مهمی بوده‌اند، کشف‌رود پدیده‌ای اسطوره‌ای و مطرح در تاریخ روایی ایران بوده و در شاهنامه فردوسی، بارها از آن، نام برده شده است. پس از حملهٔ مغولان مردم شهر ویران‌ شدهٔ توس به مشهد مهاجرت کردند و شهر گسترش پیدا کرد. مشهد در زمان حکومت نادرشاه افشار به عنوان پایتخت ایران برگزیده شد.
در دورهٔ عباسیان، گرچه فرمانداران خراسان از جانب حکومت مرکزی برگزیده می‌شدند، اما بی‌کفایتی این والیان و جنبش‌هایی که در گوشه و کنار این خطه رخ می‌داد، گاه مردم را چنان برمی‌آشفت که خواهان برکناری ایشان می‌شدند. مأمون حاکم خراسان در زمان امام رضا پس از گذشت چند سالی از خلافتش در اثر طغیانی که علیه وی در عراق پدید آمد به قصد آنکه تمایل شیعیان را به خود جلب کند «علی ابن موسی الرضا (ع)» را به جانشینی نامزد کرد. علی ابن موسی الرضا (ع) پس از یک سال ماندن در مرو رهسپار بغداد شد، وقتی به روستای نوغان رسید به خانه امیر سناباد وارد و در آن جا مسموم و در سال ۲۰۲ یا ۲۰۳ ه‍.ق پس از سه روز درگذشت و پیکرش در باغ حمید بن قحطبه در ۱٫۵ کیلومتری روستای سناباد مدفون شد، از همان زمان این نقطه به نام مشهدالرضا و بعد به اختصار مشهد نام گرفت.

زبان مردم مشهد، زبان فارسی با گویش و لهجهٔ مشهدی است. این لهجه سرشار از واژه‌های کهن و ریشه‌دار زبان فارسی است. لهجهٔ مشهدی یکی از لهجه‌های مهم و تأثیرگذار فارسی به‌شمار می‌آید و به‌ نوعی خاستگاه ادبیات اصیل شاعران ناماوری چون فردوسی، عطار و خیام است.
بیشتر مردم شهر مشهد، مسلمان و شیعهٔ دوازده امامی هستند. این موضوع به‌واسطهٔ وجود حرم علی بن موسی الرضا (ع) در این شهر نیز تشدید شده‌ است. با این‌ حال، اقلیت‌های دینی دیگری نیز در مشهد وجود داشته یا دارند.

شهر مشهد مرکز استان خراسان رضوی با ۳۵۱ کیلومتر مربع مساحت، در شمال‌شرق ایران بین رشته‌ کوه‌های بینالود و هزارمسجد واقع است. ارتفاع شهر از سطح دریا حدود ۱۰۵۰ متر (حداکثر ۱۱۵۰ متر و حداقل ۹۵۰ متر) است.

براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، جمعیت شهر مشهد در این سال، بالغ بر ۳٬۰۰۱٬۱۸۴ تن بوده‌است و پس از تهران، دومین شهر پرجمعیت ایران است.

شهر مشهد دارای آب‌وهوای متغیر، اما معتدل و متمایل به سرد و خشک است و از تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد و مرطوب برخوردار است. وزش بادها در شهر مشهد بیشتر در جهت جنوب‌شرقی به شمال‌غربی است. بیشینهٔ درجه حرارت در تابستان‌ها ۴۳ درجه بالای صفر و کمینهٔ آن در زمستان‌ها ۲۳ درجه زیر صفر است.