بنیاد گفتگو و دوستی ملل در 25 خرداد 1400، وبیناری با موضوع “احیای برجام و تأثیر آن بر صلح و ثبات در منطقه و جهان” در میانه دور ششم مذاکرات بین 4+1 برگزار کرد. این جلسه با حضور پروفسور هاینز گارتنر، استاد مدعو در دانشگاه وین و رئیس هیئت مشورتی نهاد بین المللی صلح و دکتر اریک لوب، دانشیار گروه سیاست و روابط بین الملل در دانشگاه بین المللی فلوریدا برگزار گردید.
در این سخنرانی پروفسور گارتنر پس از بیان تاریخ کوتاهی از حوادث مرتبط با برجام و اشاره خروج ترامپ از برجام که برخلاف حقوق بین الملل بود و حوادثی که به دنبال آن اتفاق افتادند از جمله ترور سردار سلیمانی و دانشمند هسته ای ایران، افزود: جو بایدن در تجمعات انتخاباتی خود درباره بازگشت به دیپلماسی در ارتباط با ایران سخن گفت. از دسامبر 2020 جلسات مجازی خوبی با حضور اعضای برجام شکل گرفت. من عقیده ام این است که در این جلسات توافق شد که محور گفتگوها همان برجام اصلی باشد و شامل موشکها و رفتار ایران نشود. در هفتم آوریل گفتگوها در وین شروع شد و تا حالا شش دور از آنها گذشته است. در این مدت تلاشهای زیادی از جمله حمله به نطنز اتفاق افتاد تا گفتگو ها را متوقف کنند. پاسخ ایران این بود که غنی سازی را تا 60 درصد بالا بردکه باعث ابراز نگرانی از طرف سازمان انرژی اتمی شد. اما بهترین راه برای کنترل غنی سازی ایران، استفاده از برجام بود. در کنار ترس طرف آمریکایی از رسیدن به سلاح هسته ای در ایران، قرارداد 25 ساله ایران و چین هم وجود داشت. آمریکا و اتحادیه اروپا فکر کردند که نمیتوان ایران را رها کرد که از لحاظ اقتصادی تحت تاثیر چین قرار بگیرد. اتحادیه اروپا نیز میدانست که اگر برجام از بین برود باعث شکست اتحادیه اروپا خواهد شد، چرا که آنها وظیفه برقراری تعادل در این گفتگوها را داشتند.
گارتنر در پاسخ به پرسش کارشناس بنیاد درباره سناریوهای محتمل پیش روی مذاکرات بیان کرد: سه حالت برای این توافق قابل توصیف است که می توان با سه رنگ سبز و زرد و قرمز به آن اشاره کرد. در حالت سبز، تحریمهای آمریکا که تحت برجام بوده اند برداشته می شوند و اقتصاد ایران بهبود می یابد. در حالت زرد، فقط برخی از افرادی که از سپاه پاسداران و … هستند از تحریم خارج می شوند. در حالت قرمز، هیچ کدام از تحریمها برداشته نخواهند شد. ایران همیشه گفته است که باید تمامی تحریمها برداشته شود و طرف آمریکایی هم هیچ وقت آن را نپذیرفته است.
دکتر لوب به عنوان دومین سخنران وبینار پس از اشاره به فشارهایی که ترامپ بعد از خروجش از برجام بر ایران وارد کرد و همچنین اشاره به مشکله تمرکز بیش از اندازه بر سیاست خارجی به جای سیاست داخلی و توسعه ای در ایران، مواردی مثل محدودیت های نظام انتخاباتی الکترال و و رویارویی های دو حزب لیبرال و محافظه کار و اقتضائات رای آوردن احزاب و لابی های قدرتمند داخل آمریکا و منافع متحدان آمریکا در منطقه را به عنوان بخشی از دشواری های بازگشت ایالات متحده به برجام اسم برد. در انتها، او با ذکر ناهماهنگی و عدم تعادل در سیاست آمریکا در حوزه های امنیت نظامی و دیپلماسی، از برخی از عملکردهای دولت آمریکا مثل فروش سلاح به بعضی از کشورها که معمای امنیت در منطقه ایجاد می کند، انتقاد کرد.
